Akım korumalı priz; elektronik aletlerin yüksek voltaja ve akıma maruz kalmasını engelleyen bir çeşit elektrik prizidir. Bunun gibi renkli priz,trifaze prizler gibi prizler, değerinden yüksek gelebilecek enerji dalgalanmaları nedeniyle cihazın zarar görmesini engelleyecek biçimde tasarlanmıştır.
Akım korumalı prizler; herhangi bir sebebe bağlı olarak şebeke hattında yaşanan dalgalanma anında, elektriğin; prize bağlı olduğu cihaz yerine doğrudan zemine yönelmesini sağlar. Yani bu prizler; yüksek voltajın ya da akımın algılandığı anda cihazı korumaya alır.
Akım korumalı prizlerin genel tasarımı, standart bir uzatma kablosuna benzer. Bunun yanı sıra çalışma prensibi de uzatma kablolarıyla oldukça benzerdir. İlk bakışta anahtarlı bir uzatma kablosundan farkını anlamanız mümkün değildir. Buna karşın iki ürün arasında ciddi bir fark da vardır. Bu fark kullanıcılara ciddi faydalar sağlamaktadır. Bu sebeple ani bir dalga sırasında elektronik cihazın korunmasını sağlayan akım korumalı priz tercih etmeniz daha güvenli olacaktır.
Akım korumalı prizlerin ne işe yaradığını anlamak için öncelikle, güç dalgalanmasını bilmeniz daha faydalı olacaktır. Evlerde kullanılan elektronik aletler gücünü elektrik aracılığıyla sağlar. Ana şebekeden gelen elektrik akışının sabit değerlerde olması, cihazların sorunsuz bir şekilde çalışmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, elektrik kaynağında yaşanan kesintiler ya da dalgalanmalar, kaynağa bağlı olduğu anda tüm cihazlar için ciddi riskler barındırır.
Elektrik hattında gerilim dalgalanmasının ortaya çıkacağı zamanı tahmin etmek bazen mümkünse de kesin tahminlerde bulunmak olası değildir. Bunun yanı sıra bazı beklenmedik durumlar da dalgalanmayı tetikleyebilir. Kaynağa bağlı cihazların yüksek miktarda güç tüketmesi kesintilere yol açabilmektedir. Ütü gibi cihazlar bu duruma verilebilecek en iyi örneklerdir. Bunun yanı sıra nadiren yaşanmakla birlikte yıldırım düşmesi de akım dalgalanmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda elektrik akımına gelecek darbeler de güç dalgalanmasının sebeplerinden biridir. Ayrıca bölgede diğer yapıların kullandıkları elektrik de sizdeki akışı bozabilmektedir. Bu gibi durumlar kontrolünüz dışında olduğu için alabileceğiniz önlemlerinde sınırlı olduğunu göz önünde bulundurmanız gerekir.
Bu noktada devreye güvenlik önlemi olarak akım korumalı priz girmektedir. Akım korumalı prizler bu tip sorunlarda elektrik akışının elektronik aletlere yönelmesini engelleyerek cihazları korur. Bu sayede yüksek voltaj ve akımın tehlike oluşturmasının önüne geçilir.
Akım korumalı prizler ve standart prizler arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu noktada en temel fark ise, akım korumalı prizlerin güç dalgalanmaları sırasında koruyucu bir etkiye sahip olması gelmektedir. Sıradan bir uzatma kablosuyla standart uzatıcı kabloların arasındaki en önemli fark budur.
Ana şebekeden gelen akım belirli bir değerden yüksek olursa, uzatma kablosu artık bu güce karşı dayanamamaktadır. Bu sebeple aynı güç kaynağında fazla yüklenme durumunda aşırı ısınma tehlikeleri ortaya çıkmaktadır. Bu da yangın gibi riskleri ortaya çıkarırken aynı zamanda cihazların da zarar görmesine neden olmaktadır.
Akım korumalı prizler ise bu gibi durumlarda cihazların hasar almasını engellemektedir. Bunun yanı sıra klasik çoğaltıcı kablolar yalnızca birkaç priz imkanı sunarken, herhangi bir ekstra koruyucu devre ya da mekanizma standart prizlerde bulunmamaktadır. Standart prizler daha fazla cihaza güç vermek ve anahtar sayesinde tüm akımı aynı anda kesme işlevini karşılamaktadır. Bununla birlikte akım koruma prizler de bu fonksiyona sahiptir.
Bunların yanı sıra iki priz arasındaki maliyet farkı da bulunmaktadır. Akım korumalı prizler çok ciddi bir fayda sağlamasına karşın, klasik prizlerden çok düşük miktarlarda olsa da daha maliyetlidir.
Akım korumalı prizlerin kullanım alanlarından bahsetmeden önce, standart prizlerin nerelerde kullanıldığına bakmak, aradaki farkı anlamak açısından da önemlidir. Eğer bir masa lambası gibi bir cihaz kullanacaksanız standart priz kullanımı sizin için önemli ölçüde yeterli olacaktır. Çünkü yaşanacak dalgalanmalarda en fazla lambanız patlayacaktır. Buna karşın önem verdiğiniz bir elektronik aletinizi elektriğe bağlamak istiyorsanız, akım korumalı priz tercih etmeniz çok daha yerinde olacaktır. Bilgisayar, telefon ve televizyon gibi yüksek maliyetli ürünler için akım korumalı priz kullanmak sizin için çok daha faydalı ve iyi olacaktır.
Akım korumalı priz çeşitlerinin sağladığı avantajlar nedeniyle geniş bir kullanım alanı vardır. Esasen standart bir uzatma kablosunu kullanabileceğiniz her yerde bu güvenli prizleri kullanabilirsiniz. Bununla birlikte hassas elektronik cihazların yanlış akıma ve voltaja maruz kalmasını engellemek adına evinizdeki bu tip cihazları akım korumalı prize bağlamak çok daha büyük avantajlar sağlar. Özellikle bilgisayar gibi hassas verilerin bulunduğu cihazlar, olası dalgalanmalarda ciddi zararlara neden olabilir.
Enerji dalgalanmasının verdiği zararlar açısından en yaygın yanlış düşünce, büyük bir güç dalgalanması yaşandığında elektronik cihazların zarar göreceğidir. Oysa küçük dalgalanmalar dahi bu tip cihazlara zarar verebilir, ömrünü kısaltabilir ya da veri kaybına yol açabilir. Özetle akım korumalı prizler; hassas elektronik aletlerin tamamında kullanılmalıdır. Özellikle işletmeler için bu durum çok daha geçerli hale gelmektedir.
Akım korumalı priz alırken dikkat etmeniz gereken bazı faktörler vardır. Öncelikle bir priz alırken Joule değerine dikkat etmeniz gerekir. Akım korumalı prizlerde yer alan Joule; enerji ölçüm birimidir. Joule değerinin yüksek olması, akım koruması konusunda da daha faydalıdır. Bunun yanı sıra alacağınız akım korumalı prizin kullandığınız cihazların güç değerinin yüksekliğine uygun olması gerekir. Eğer yüksek güç gerektiren cihazlar kullanıyorsanız, prizin de yüksek Joule değerlerine sahip olması gerekir.
Bunların yanı sıra böylesi bir priz alırken dış görünüşe de dikkat edebilirsiniz. Priz üzerinde korumanın aktif olduğunu ışık ya da sinyalle belirten ürünler tercih etmeniz daha faydalı olacaktır. Bu sayede devrenin çalışamaz hale geldiğini de görebilirsiniz. Bu da istenmeyen sonuçların engellenmesi konusunda size yardımcı olacaktır. Son olarak prize bağlayacağınız cihaz sayısını da göz önünde bulundurarak uygun bir seçim yapmanız gerektiğini unutmamalısınız.