Bir diğer adı Avometre olan, elektrik voltajını, direnci, akımı ve benzeri elektriksel alandaki ölçümleri yapmak adına kullanılan test cihazına multimetre denir ve multimetre çeşitleri analog ve dijital olmak üzere temelde toplanır. Her iki çeşit de elektrik devrelerinde ölçüm veya arıza tespiti yapmak adına kullanılır. Aynı zamanda sıcaklık, frekans, diyot testleri, kapasite ve devre sürekliliği gibi diğer özellikleri de kontrol edebilmektedir.
Avometre olarak da geçen multimetre, elektrik voltajını, direnci, akımını ve benzeri elektriksel bulguları ölçmek için kullanılan test cihazına denir. Multimetreler, analog multimetre ve dijital multimetre olmak üzere iki çeşittir.
Multimetreler, modeline bağlı olarak pek çok farklı okuma özelliğine sahip olmaktadır. Temel test cihazları, voltaj, akım ve direnç ölçümü yapar ve sürekliliği kontrol etme hususunda kullanılabilir. Dolayısıyla bu durum tam bir elektronik devreyi doğrulamak adına yeterli olmaktadır. Daha gelişkin olan multimetreler aşağıdaki değerlerin tümünü ölçerek test edebilir.
Bazı multimetre cihazları farklı aksesuar ve özel sensörler ile birleştirilebilir ve ışık seviyesi, bağıl nem, rüzgar gibi farklı değerlerin ölçümünün yapılmasına da olanak sağlar.
Multimetre üzerinde yer alan düğmeler, çeşitli parçalar ve dijital ekranı yardımı ile rahat bir kullanıma sahiptir. Bir dijital multimetre cihazı kullanabilmek için ilk olarak multimetre üzerindeki parçalara ve görevlerine hakim olmak önemlidir. Daha sonra yapılacak ölçüm değerlerini Multimetre ile sağlayabilirsiniz.
Multimetre 3 parçadan meydana gelir.
Ekran üzerinde genellikle 4 rakam ve negatif işaret gösterme kısmı vardır. Işığın yeterli olmadığı durumlarda daha iyi görüntüleme adına çoğu multimetre cihazlarının aydınlatılmış ekranları mevcuttur.
Seçim düğmesi ise kullanıcıların multimetre ile akım (mA), direnç (Ω) ve gerilim (V) gibi farklı ölçüm değerleri seçmesine olanak sağlar.
Portlar ise, probların takılması için tasarlanmış giriş uçları olmaktadır.
Analog multimetre, içerisinde yer alan mikro ampermetre sayesinde akım ölçer ve gösterge üzerindeki iğneyi dereceli olarak hareket ettirebilir. Analog multimetreler, genel olarak volt ölçümünde dijital çeşidi kadar hassas olmamaktadır. Ancak akım ölçümünde düşük dirençleri yardımı ile 50 µA’e ( yani 50 mikroamper) kadar yüksek hassasiyet dahilinde ölçüm yapabilmektedir.
Analog multimetre çeşidi dijital çeşidine göre daha uygun fiyat aralıklarına sahiptir. Ancak Analog multimetre, içyapısı dolayısıyla oldukça hassas ürünlerdir. Bu nedenle taşıma ve kullanım sırasında dikkatli olmak önemlidir.
Dijital multimetre çeşidinde Analogdaki gibi hareketli cetvel ve iğne yerine, LCD ekran ve dijital sayaç bulunmaktadır. Analog multimetrelere oranla biraz daha pahalı olmasına rağmen dijital multimetre yüksek doğruluk dahilinde kolay okunan ölçümler yapabilmesi sayesinde sıklıkla tercih edilmektedir.
Multimetre cihazı üzerinde siyah ve kırmızı renkte üç ve ya dört bağlantı portu vardır. Bu portlara bağlanabilen yine aynı renkte problar bulunmaktadır. Siyah porta siyah prop bağlanır ve ortak bağlantı noktası şeklinde kullanılır. Kırmızı prob ise akım, voltaj ya da başka bir ölçümü gibi istenen işleme göre diğer bağlantı noktalarına takılır.
Uçların takılması ile birlikte multimetrenin ortasındaki düğme çevrilir ve test işlevi seçilir. Örnek vermek gerekirse, düğme 200 V DC yani doğru akım olarak ayarlandığı vakit test cihazı 200 V’a kadar DC voltajı algılayabilir.
Ancak daha küçük voltaj değerini ölçmek için düğmeyi 20 V DC değerine çekmek gerekir.
Problar, ölçümü yaparken bağlantı noktalarına temas ettirildiğinde voltaj (veya ölçülen başka bir değer) ekran üzerinde okunacaktır.
Ünite önündeki 2 adet port üzerine problar takılır. COM, "ortak uç" manasına gelir. Bununla birlikte her zaman bir devrenin "-" sine ve ya “toprak “ kısmına bağlanır. COM ucuna her zaman siyah prob takılır; fakat siyah prob ile kırmızı prob arasında renk dışında bir farklılık yoktur.
10A, büyük akımları ölçmede kullanılan özel bir porttur. mAVΩ portu ise kırmızı probun takıldığı porttur. Bu port gerilim, direnç ve akım ölçümü yapmaktadır. Proplar takıldıktan sonra artık hangi değerin ölçümü yapılacaksa rahatlıkla yapılabilir.
Multimetre ölçüm cihazlarının üzerinde yer alan kırmızı ve siyah probları ölçü aletinin uygun soketlerine takmak gereklidir. COM soketine siyah prob, orta sokete ise kırmızı prob takılır. Ölçü aletinin prob bağlantıları tamamlandıktan sonra multimetrenin kademesi ölçülmek istenen gerilim cinsine ayarlanır.
Uygun olan gerilim cinsi seçildikten sonra gerilimi öğrenmek istenen devre probları paralel olarak değdirilir ve voltaj değeri ekranda görülür. Doğru akımda ölçüm yaparken devrenin (-) kısmına siyah probu, (+) kısmına ise kırmızı probu değdirmek gerekir. Ters bağlantı da ise okunan değer (-) işareti ile ekrana yansır. Bu durum probların ters yönlerde olduğunu bildirir.
İlk olarak multimetre cihazının siyah ve kırmızı prob uçlarını ölçü aletinin uygun soket yönlerine takmak gerekir. Örnek vermek gerekirse 10 ampere kadar olacak şekilde bir ölçüm yapılacak ise kırmızı probu en üst sokete takmak gerekir. Eğer 200 ma kadar ölçüm yapılacak ise kırmızı prob bu defa orta sokete takılmalıdır.
Amper cinsine göre ölçüm yapılacak amper doğru akım yani DC ise multimetre cihazı A (amper) kademesine getirilir. Ölçü aletinin prob uçlarını ölçmek istenilen devreye seri bağlamak önemlidir. Bilindiği üzere multimetre cihazlarında akım değerleri ölçmek adına cihaz devreye seri bağlanmalıdır.
Alternatif gerilimde akım ölçmek istendiğinde ise bu tip bağlantı riskli olabilmektedir. Bunun için ilk olarak akım değeri ölçmek istenen devrenin enerjisi kesilir ve multimetre seri bağlanır. Bağlantı tamamlandıktan sonra ise devrenin enerjisi tekrardan verilir. Ancak bu bağlantıyı her zaman yapmak mümkün olmayabilir.
Örneğin bu bağlantı ile çalışır haldeki bir motorun yük altında kaç amper çektiğini riskli olduğu için yapmak mümkün değildir. Bunun için piyasada hali hazırda bulunan pens ampermetre tercih edilmelidir. Pens ampermetre ile akım ölçmek adına ölçü aletinin yanında yer alan mandala basılarak ölçü aletinin üzerindeki halkanın açık açılması sağlanır. Ardından ölçmek istenen faza, pens ampermetre geçirilir ve ölçüm gerçekleşir.
Multimetre cihazının siyah probunu com soketine ve kırmızı probunu da direnç ölçümü yapılacağı için orta sokete takmak ile işe başlanmalıdır. Multimetre cihazını direnç bölümünde kaç ohm a kadar ölçüm yapılacak ise ona göre direnç kademesi ayarlanır. Daha sonra ölçü aletinin probları direnç in bacaklarına paralel olarak dokundurulur.
Multimetrenin üzerinde yer alan diyot kademesindeki buzzer işareti kısa devre ölçümünde kullanılır. Örneğin, bir kablonun sağlam olup olmadığını test etmek için probun bir ucunu kablonun ucuna diğer probu da kablonun öteki ucuna değdirmek gerekir. Eğer buzzer öter ise kablo sağlam anlamına gelir. Buzzer kademesi elektrik panolarında ve pano testlerinde sıklıkla kullanılır.
Her çeşit Multimetre cihazına sitemiz üzerinden ulaşmak ve satın almak mümkündür. Ürün garantisi ile kaliteli Multimetre cihazlarına sahip olabilirsiniz.