Bobinaj elektrik motorlarının akımını taşıyan aynı zamanda bu akım kadar da manyetik alan üreten kablolara denilir. Bobinaj bu kabloların hazırlanmasına yerine konulmasına da denebilir. Bobinaj birkaç çeşitten oluşur. Bu çeşitler elektrik akımları ile ilgilidir.
Bobinaj hasarları genellikle stator sargılarda oluşur. Yanma veya bozulmadan kaynaklı oluşur. Bu yüzden direkt olarak inceleme yapılmalıdır. İnceleme sonrasında varılan sonuçlara göre müdahale işlemi gerçekleşmelidir.
Eğer sarım hatası gibi bir durumdan hasar meydana gelmişse direkt müdahale edilerek kalan bobinlere zarar gelmeden işlem halledilebilir.
Bobin sarımı ve tamiri mutlaka dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Yaparken çabuk müdahale ederek gerçekleştirilmelidir. Eğer ki tamamen bir yanma meydana gelmiş ise kalıp ölçüleri alınır. Ardından şema meydana getirilir. Şemadan sonra bobin sökme işlemi gerçekleştirilir. Ortaya çıkan vernikler sert bir tabaka yarattığı için işlem biraz zaman alabilir.
Eğer sökme işlemi kolay bir şekilde gerçekleşmezse izole yakılabilir, bozuk olan bobinlere gerilim gibi akımlar gönderilebilir, son çare olarak da bazı sıvılar dökülerek bobin gevşemesi beklenebilir. Aynı zamanda da bütün bu işlemler el aletleri tamiri ile gerçekleşir.
Bobinaj tamiri bakımı işleminde her zaman sakin ve dikkatli davranılmalıdır. Sağlam olan parçalar hasarlı olan parçalardan ayrılarak işlem gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde sağlam olan parçaları da yakmak mümkün bir hale gelebilir.
Bobinaj işlemi yapılmadan önce dikkatli bir şekilde yapılması gereken adımlar vardır. Bu adımlar ilk olarak motorun kontrolüdür. Eğer motorda bir hasar veya arıza bulunuyorsa o kısımlar bobinajdan önce sökülmelidir.
Sökme işlemi mutlaka işaretlemeden yardım alınarak yapılmalıdır. Bu aşama oldukça önemli olduğu için bobinajcının yapması gerekir. Yanlış yapıldığında veya motorlar kontrol edilmediğinde işlem sonrasında sıkıntılar meydana gelebilir.
Bobinaj işleminde elektrikli motor sökülür. Ardından gerekli olan için birtakım ölçüler alınır. Bu sayede şema çıkarılmış olur. Bulunan bobin kesilir. Kesim işlemi ile birlikte gereken ölçülerin alınması için bobin de sökülür.
Bulunan erimiş veya yanmış olan presbantlar temizlenir. Herhangi bir madde bulunursa maddelerden örnek alınarak ne oldukları belirlenir. Ölçüm izoleli ve izolesiz olarak sipir kaydına alınır. Bakır ve presbantlar ölçüleri alınarak hazır hale getirilir. Presbantlar temizlenerek yerine yenileri koyulur.
Ölçüleri tam bir şekilde alınan bobinler için kalıplar hazırlanmaya başlar. Meydana gelen sipir kadar yeni bobin oluşturulur. Ardından hazırlanan bobinler oyuk denilen yerlere yerleştirilir. En önemli ve dikkatli bir şekilde yapılması gereken yer burasıdır.
Ardından bobinaj sarım işlemi gerçekleşir. Bir soyulma gibi durumla karşılaşmadan motorlarının sarımı işlemi gerçekleşmelidir. Aksi takdirde kısa devre oluşması kaçınılmazdır.
Bobinler yerlerine konulduktan sonra gerekli malzemeler ile birlikte bir kacak veya kısa devre olup olmadığı kontrol edilir. Yerlerinde olan bobinlere sonrasında şekil verme aşamasına geçilir. Gruplu bir fabrikasyon şekli verildiği takdirde motorun bobine teması kolaylaşır. Şekil verme işlemi de gerçekleştikten sonra bir lehim veya kaynak yardımı ile motor ve bobinaj arasında bağlantı kurulur.
İzolasyon işleminden de geçmiş olan bobinlere keten şerit yardımı ile bandaj yapılır. Bu işlem sonrasında vernik geçilerek kuruması için bir süre bekletilir. Kuruduktan sonra en başta sökülen motor parçaları yerlerine tekrardan yerleştirilir. Bütün işlem tamamlandıktan sonra tekrardan bir sıkıntı olup olmadığı veya kaçak olup olmadığı gerekli aletler ile kontrol edilir.
Doğru akım motorlarında bobinaj ikiye ayrılır. İlk olarak statik yani endüktör sargılar.
Statik dönmeyen yani duran parçaya denir. Rotor endüvi sargılar ise dönen kısma denir. Seri sargı ve paralel sargı olarak meydana gelebilir.
Alternatif akım motorlarında bobinaj bir ve çok fazla miktarda olan trafo, senkron motorlar, kollektörlü akım motorları, asenkron motorlardan olur.
Bobinaj atölyelerinde motor sarmak için tornavida, havya, tel fırça, kimyasal madde, makaron, oluk sürgü çubuğu, tokmak, makas, keski, çekiç, pürmüz, izolasyon sıvısı, presbant, kablolar, lehim, mikrometre, yalıtım için test cihazı, kurutma fırını, emaye sıyırma makinası, bobin teli, bobin sarma makine, yedek parça, ampermetre ve voltmetre gibi eşyalar bulunur. Bu eşyaların tümü bobinaj malzemesi olarak adlandırılır. Bobinaj sarımı için bir atölyede bütün malzemelerin bulunması gerekir.
Bobinaj malzemesi olarak adlandırılan bazı eşyalarında içerisinde çeşitleri bulunur. Bu çeşitlerin her birinin atölye içerisinde bulunması gerekir.
Normal kâğıt presbantlar, mikalı presbantlar, trafo için olan presbantlar, polyester ve yanmayan özelliğe sahip presbantlar.
Sprey şeklinde vernik, sertleştiricilik sağlayan vernik, pas sökücü, sıvı polyester, fırın kurumalı şekildeki vernikler, motor nihai boyaları ve poliüretan verniklerdir.
Yüksek ısıya dayanıklı makaron, ısı ile birlikte daralma olan makaron, acrylic makaron ve cam fitilli makaron.
Pamuklu teller, yassı teller, cam elyaf teller, bakır ve alüminyum teller, yuvarlak teller.